Nowa ustawa o ochronie konsumentów - będzie lepiej?

Pod koniec 2014 roku, weszła w życie znowelizowana ustawa o prawach konsumenta. W kwietniu 2016 r. zmieniła się kolejna ustawa dotycząca konsumentów. Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ma na celu między innymi usprawnienie kontroli nad działaniami nieuczciwych przedsiębiorców (np. banków, ubezpieczycieli oraz firm pożyczkowych). W ostatnim czasie, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) nie radził sobie z bardzo dużą liczbą napływających pozwów. Teraz część z jego kompetencji przejął Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Od 17 kwietnia 2016 roku, UOKiK w trybie administracyjnym wydaje decyzje zakazujące przedsiębiorcom stosowanie nieuczciwych zapisów umowy. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zyskał również inne uprawnienia. Przykładem jest prawo do wykorzystania oddelegowanego pracownika z dyktafonem w roli tzw. „tajemniczego klienta” lub możliwość wsparcia konsumenta podczas sprawy sądowej. Niestety nowe przepisy wprowadzają też pewną zmianę, która nie wydaje się korzystna dla konsumentów.

Płać ratę kredytu niższą nawet o 30%. Porównaj oferty »

Decyzja dotycząca nieuczciwych praktyk przedsiębiorcy jest teraz szybsza …
Na wstępie warto przypomnieć, że konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej, niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową (patrz art. 221 kodeksu cywilnego). Takim uczestnikom rynku (konsumentom), przysługuje szczególna ochrona prawna, którą zapewnia m.in. ustawa znowelizowana w kwietniu 2016 r.
Sprawdź, jak prawo chroni konsumentów wykonujących zakupy przez Internet »

Najważniejsza zmiana obowiązująca od 17 kwietnia 2016 roku, polega na tym, że teraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów bada wzorce umowy, które są kwestionowane np. przez konsumenta lub organizacje konsumenckie. Wcześniej takie zadanie miał Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Decyzja UOKiK-u dotycząca niedozwolonych (abuzywnych) zapisów umowy, które nie obowiązują konsumenta, jest wydawana w szybszym trybie administracyjnym. Przedsiębiorca, który nie zaakceptował stanowiska UOKiK-u (np. zakazu stosowania pewnych praktyk i klauzul umownych), może się odwołać do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
W myśl nowych przepisów, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów może wystąpić do przedsiębiorcy (np. banku), bez wszczynania postępowania administracyjnego. Co ważne, przedsiębiorcy są zobowiązani do udzielania UOKIK-owi niezbędnych informacji. Interwencja bez wszczętego postępowania, może skutecznie wpłynąć na zachowanie firmy, która narusza interesy konsumentów. Po kwietniowej nowelizacji przepisów, UOKiK otrzymał również kilka innych uprawnień. Obecnie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów może:

• kwalifikować tzw. misselling, czyli sprzedaż produktów finansowych niedopasowanych do potrzeb klienta, jako naruszenie zbiorowych interesów konsumentów (zagrożone karą finansową do 10% przychodu w poprzednim roku)
• nakazać usunięcie z umowy wątpliwych zapisów, które naruszają interesy konsumenta (wcześniej SOKiK nie mógł wydać takiego nakazu)
• skorzystać z pomocy „tajemniczego klienta”, czyli swojego pracownika, który próbując zakupić towar lub usługę bez informowania o kontroli, sprawdzi sposób traktowania konsumentów przez przedsiębiorcę (działanie „tajemniczego klienta” i użycie przez niego np. kamery lub dyktafonu, wymaga uprzedniej zgody SOKiK-u)
• podczas indywidualnej sprawy sądowej wesprzeć konsumenta poprzez wyrażenie istotnego poglądu w badanej sprawie
• bezpłatnie publikować w mediach publicznych komunikaty informacyjne i ostrzegawcze dla konsumentów
• wydawać decyzje tymczasowe, które umożliwiają szybkie wstrzymanie stosowania zapisów umownych i praktyk szczególnie niekorzystnych dla konsumentów

W kontekście zmian prawnych warto również wspomnieć o ustawowym wydłużeniu czasu przedawnienia dla praktyk, które naruszają interesy konsumentów. Wraz z dniem 17 kwietnia 2016 r. okres odpowiedzialności przedsiębiorcy za takie naruszenia, został wydłużony z jednego roku do trzech lat. Wspomniany termin nadal jest naliczany od końca roku, w którym przedsiębiorca zaprzestał stosowania praktyk naruszających interesy klientów.

Od kwietnia 2016 r. podważenie zawartej umowy stało się nieco trudniejsze
Zdecydowana większość zmian prawnych, które wprowadzono w kwietniu 2016 roku, wydaje się korzystna dla konsumentów. Wyjątek stanowią przepisy dotyczące tzw. rozszerzonej prawomocności klauzul abuzywnych. Do tej pory, konsumenci domagali się usunięcia ze swoich umów wątpliwych zapisów, jeżeli okazało się, że Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zakwestionował podobne klauzule we wzorcach umownych innej firmy i wpisał je do specjalnego rejestru. Krajowe sądy miały jednak poważne wątpliwości, czy takie rozwiązanie jest akceptowalne.

60 firm pożyczkowych w jednym miejscu. Porównaj oferty »

W związku z powyższym, wprowadzono zasadę, zgodnie z którą niewłaściwy charakter (tzw. abuzywność) zapisów umowy, dotyczy tylko klientów danej firmy, którzy zawarli z nią umowę na podstawie wzorca podważonego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Pozostali konsumenci przed sądem badającym ich indywidualną sprawę, nie mogą już powoływać się na to, że UOKiK zakwestionował podobny zapis z umowy zawieranej przez innego przedsiębiorcę (o ile postępowanie wszczęto na podstawie nowych przepisów). Taka zmiana może mieć znaczenie między innymi dla osób, które będą procesować się z bankami i ubezpieczycielami w sprawie kredytów mieszkaniowych lub polis inwestycyjnych (zwanych potocznie polisolokatami).
Dowiedz się, na czym dokładnie polega spór dotyczący polis inwestycyjnych »

Szukasz najlepszej lokaty? Porównaj oferty »