Blaski i cienie płatności zbliżeniowych i mobilnych

Praktyczne zalety kart zblieniowych to przede wszystkim szybkie transakcje. W przypadku trybu off-line trwają one kilka sekund. Umożliwia to błyskawiczne regulowanie drobnych zobowiązań, np. w kawiarniach czy fast-foodach. Wydaje się, że tym, co najbardziej odwodzi klientów od transakcji zbliżeniowych to –oprócz przyzwyczajenia do gotówki – obawa o bezpieczeństwo. Korporacje zajmujące się produkcją kart – w tym zbliżeniowych – twierdzą, że jest ona bezpodstawna. Jak czytamy na stronie internetowej Visa przy płatnościach zbliżeniowych „poziom bezpieczeństwa jest taki sam, jak w przypadku tradycyjnej płatności kartą”. Przedstawiciele firmy zapewniają, że od czasu wprowadzenia kart zbliżeniowych doszło nawet do spadku transakcji nieuprawnionych. Korporacjom wtórują pracownicy banków.

Skąd w takim razie biorą się opisywane w blogach i prasie problemy klientów, których karty zostały skradzione? Chodzi tu np. o sytuację, która zdarzyła się we Wrocławiu. Klientce jednego z banków skradziono tam kartę zbliżeniową mBanku i dokonano 78 transakcji zbliżeniowych w automatach biletowych. Opiewały one łącznie na kwotę 3444 zł, mimo, że…na koncie użytkowniczki było jedynie 1250 zł. Bank w tym przypadku zwrócił klientce część pieniędzy – ale bez równowartości 150 euro. Oddałby całość, gdyby klient wykupił ubezpieczenie karty…

Z czego wynikają tego typu przypadki? Odpowiedź na pierwszy rzut oka wydaje się oczywista: płatności zbliżeniowe nie wymagają podania numeru PIN. Ale to tylko nie cała prawda. Można się zapytać - co w takim razie z innymi zabezpieczeniami, takimi jak ilościowe i kwotowe limity transakcji bezgotówkowych? W przypadku kart zbliżeniowych są one często martwym zapisem. Są bowiem zazwyczaj ustawiane na tzw. tryb off-line, co oznacza, że terminal nie łączy się z bankiem, aby sprawdzić czy przekroczono limit transakcji i…środków na koncie. Przesył danych z terminala odbywa się z opóźnieniem (zazwyczaj wieczorami), a bank księguje je jeszcze później. W efekcie nie jest zakładana blokada, a złodziej może w tym czasie dokonywać wielu transakcji o wartości wyższej nawet niż stan konta. Teoretycznie „tradycyjne” transakcje (z podaniem PIN) również mogą być dokonywane off-line. Jednak zdarza się to rzadziej, gdyż banki dbają o bezpieczeństwo potencjalnie większych transakcji. Problem w tym, że zgodnie z porzekadłem „grosz do grosza…” duża ilość transakcji poniżej 50 zł również może dać wysokie kwoty. 

Zamiast karty…telefon?

Jak natomiast ma się sprawa z jeszcze nowocześniejszym rozwiązaniem, takim jak płatności mobilne.  W Polsce stosuje je mBank, Reiffeisen-Polbank, a od niedawna także PKO BP. Polegają one na wykorzystywaniu komórki ze specjalną aplikacją My Wallet jako karty zbliżeniowej. Do transakcji powyżej 50 zł konieczne jest jednak podanie PIN – po zbliżeniu telefonu. Zaletą – oprócz przyjemności dla fanów gadżetów i nowinek technicznych jest więc wygoda. Mając komórkę z My Wallet nie musimy nawet posiadać karty. Korzyść odnoszą także sprzedawcy – prowizje dla providerów systemów płatniczych potrafią być tu niższe nawet o połowę. Przedstawiciele banków twierdzą, że płacenie komórką jest bezpieczne. – Do tej pory, a karty z NFC mamy w ofercie od pół roku, nie mieliśmy żadnego zgłoszenia dotyczącego kradzieży czy wyłudzenia – mówi cytowany przez gazetaprawna.pl Tomasz Piech, ekspert w Departamencie Kart Kredytowych Raiffeisen- Polbank. 

Są dwie zasadnicze metody zabezpieczenia transakcji dokonywanych przez urządzenia mobilne. Po pierwsze można zabezpieczyć dostęp do samej aplikacji 4 cyfrowym kodem lub nawet dłuższym hasłem. Możliwe jest również wyłączenie anteny NFC i uaktywnienie jej wyłącznie w momencie płacenia za towar. Wydaje się więc, że przy zabezpieczeniu dostępu do aplikacji posiadanie telefonu z My Wallet jest co najmniej równie bezpieczne co trzymanie w portfelu „tradycyjnej” karty. Z drugiej strony – czy konieczność wprowadzania kodu lub hasła nie pozbawia nas wygody, która ma być głównym atutem płatności mobilnych? Cóż – wydaje się, że i w tym przypadku klient musi dokonać wyboru między zyskiem (czasu), a bezpieczeństwem.