Co robić, gdy wysłało się przelew na zły numer konta lub inne dane?

Dane Zwizku Banków Polskich wskazują, że nasi rodacy w II kw. 2016 r. wysłali około 433 miliony przelewów (systemy: Elixir oraz Express Elixir). Przy tak dużej liczbie zleconych operacji, pomyłki nie są rzadkością. Wysłanie pieniędzy pod zły numer konta, może być wyjątkowo kosztowne. Zdarzały się już przypadki przesłania niewłaściwej osobie zapłaty za mieszkanie albo samochód. Niezależnie od wartości błędnego przelewu, jego nadawca musi działać szybko. Jeżeli przelew uda się anulować jeszcze przed opuszczeniem banku, to jedynym skutkiem pomyłki będzie stres. Sytuacja stanie się bardziej skomplikowana, gdy przelew został już wysłany nieprawidłowemu adresatowi. Z prawnego punktu widzenia, osoba otrzymująca nienależne pieniądze, powinna je szybko zwrócić. Problem polega na tym, że zidentyfikowanie odbiorcy błędnego przelewu bywa niemożliwe. Na szczęście niebawem mają zostać wprowadzone odpowiednie zmiany prawne.

Pomyłka może polegać tylko na niezgodności adresata i numeru konta
Na wstępie warto przypomnieć, że ewentualne pomyłki mogą dotyczyć tylko nieprawidłowego związku między danymi odbiorcy przelewu oraz numerem konta. Taka sytuacja zdarza się na przykład przy wykonywaniu kilku przelewów pod rząd. Wówczas może nastąpić np. przepisanie lub wklejenie złego numeru konta do formularza przelewu w bankowości internetowej. Specjalne algorytmy sprawdzające numerację konta, gwarantują że ROR o podanym numerze istnieje. Problem polega na tym, że konto omyłkowo wpisane przez klienta banku do formularza przelewu, należy do kogoś innego niż właściwy adresat. W tym kontekście warto przypomnieć, że od października 2011 krajowe banki nie są już zobowiązane do sprawdzania zgodności między numerem rachunku i danymi odbiorcy. Obecnie numer konta jest jedyną informacją, która identyfikuje adresata przelewu. Zgodnie z artykułem 143 ustawy o usługach płatniczych, klient nie może mieć roszczeń do banku, jeżeli podał zły numer konta adresata. Instytucja prowadząca rachunek poszkodowanej osoby, musi jednak podjąć działania mające na celu odzyskanie środków. Takie „poszukiwanie przelewu” jako niestandardowa usługa, może wiązać się z opłatą określoną w cenniku banku.

60 firm pożyczkowych w jednym miejscu. Porównaj oferty »

Tajemnica bankowa jest sporym utrudnieniem dla poszkodowanego …
Rozwiązanie problemu związanego z błędnym przelewem będzie łatwe, jeżeli taka operacja nie została jeszcze sfinalizowana. Możliwość anulowania zlecenia płatniczego występuje w przypadku standardowych przelewów (Elixir), które bank wysyła dwa lub trzy razy dziennie (w dni robocze), zgodnie z ustalonym harmonogramem. Osoba zamierzająca anulować przelew Elixir, powinna szybko skontaktować się z infolinią banku i sprawdzić, czy środki jeszcze nie zostały wysłane. Anulowanie zlecenia płatniczego niestety będzie niemożliwe w przypadku przelewów wykonywanych bez zwłoki ze strony banku (tzw. przelewów natychmiastowych).
Zobacz, o której godzinie Twój bank wysyła i przyjmuje przelewy Elixir »

Sytuacja nadawcy błędnego przelewu nie będzie najgorsza, jeżeli środki zostały przesłane w ramach jednego banku. Wówczas możliwy jest wniosek banku do adresata przelewu o zwrot nienależnej sumy. Ze względu na tajemnicę bankową, zleceniodawca przelewu nie pozna danych osoby, która otrzymała nienależne środki.
Przepisy związane z tajemnicą bankową praktycznie uniemożliwiają łatwe odzyskanie środków, gdy te pieniądze zostały wysłane do innego banku (w ramach systemu Elixir lub Express Elixir). Osoba przesyłająca środki na niewłaściwe konto, po wykonaniu przelewu teoretycznie może wnioskować o zwrot pieniędzy. Takie uprawnienie gwarantują przepisy kodeksu cywilnego (KC), dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia (zobacz art. 405 KC). Problem polega na tym, że roszczenie o zwrot środków musi zostać skierowane do konkretnej osoby. Bank nadawcy przelewu nie zna personaliów właściciela konta prowadzonego przez konkurencję. W takiej sytuacji, możliwe jest wystąpienie z reklamacją do banku odbiorcy (poprzez bank wysyłający przelew). Bank odbiorcy może go wezwać do zwrotu nienależnie otrzymanej sumy. Często takie wezwanie nie jest potrzebne, gdyż uczciwe osoby odsyłają nienależne środki. Niestety bank odbiorcy przelewu, nie może zmusić niesłusznie obdarowanego do uczciwego zachowania lub udostępnić dane takiej osoby poszkodowanemu. Na przeszkodzie staje bowiem konieczność ochrony tajemnicy bankowej. 

Płać ratę kredytu niższą nawet o 30%. Porównaj oferty »

Zmiany ułatwiające odzyskanie środków wejdą w życie już niebawem
Opisywana sytuacja stwarza problemy nadawcom błędnych przelewów i nierzadko przyczynia się do powstania dużych strat finansowych. Problem polega na tym, że całkowita zmiana zasad zachowania tajemnicy bankowej, byłaby bardzo ryzykowna. Istnieje bowiem możliwość, że niektóre osoby celowo wysyłałyby przelewy pod losowy numer konta, aby później otrzymać dane posiadacza rachunku i wykorzystać te informacje np. do wyłudzenia szybkiej pożyczki przez Internet. W związku z powyższym, konieczne są przepisy, które umożliwią skuteczne poszukiwanie adresata błędnego przelewu i jednocześnie nie ułatwią zadania przestępcom.
Istnieje spora szansa, że już niebawem odpowiednie regulacje wejdą w życie. Kancelaria Prezydenta niedawno poinformowała, że przygotowywane są zmiany umożliwiające łatwiejsze odzyskiwanie środków przesłanych w ramach błędnych przelewów. Nie znamy szczegółów tych rozwiązań. Wiadomo jednak, że osoby występujące z powództwem sądowym dotyczącym bezpodstawnego wzbogacenia, otrzymają dostęp do danych posiadacza konta, który nie chce zwrócić pieniędzy.