Członkowie SKOK-u zapłacą, jeżeli ten upadnie?

Mogoby się wydawać, że wraz z upływem kolejnych miesięcy od upadłości SKOK-u Wołomin (grudzień 2014 r.), ta sprawa coraz rzadziej będzie gościć w mediach. Większość deponentów podwarszawskiej kasy otrzymała już zwrot gwarantowanych środków z kont i lokat. Na ten cel, Bankowy Fundusz Gwarancyjny musiał wydać aż 2,25 mld zł. Wbrew pozorom, ostatnie doniesienia mediów dotyczące SKOK-u Wołomin, wcale nie miały związku z odpowiedzialnością kierownictwa za spektakularną plajtę albo zwrotem gwarantowanych środków. W Internecie niedawno mogliśmy przeczytać, że syndyk zajmujący się likwidacją upadłego SKOK-u Wołomin, zażądał określonej kwoty (np. 1500 zł) od każdego członka tej instytucji. Taka obowiązkowa dopłata na poczet upadłej kasy, jest dopuszczalna przez przepisy. Dzięki przypadkowi SKOK-u Wołomin, wielu członków spółdzielczych kas oszczędnościowo - kredytowych dowiedziało się o swojej odpowiedzialności finansowej. Warto przeanalizować tę kwestię, ponieważ problem dopłat wymaganych przez syndyka, może dotyczyć również członków/klientów innych SKOK-ów, które upadły w ostatnim czasie. O swojej odpowiedzialności finansowej powinny wiedzieć również osoby kupujące polisy jako członkowie swoistej ubezpieczeniowej spółdzielni (towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych - TUW).

Odpowiedzialność członka SKOK-u ogranicza się do 200% udziałów
Zaskoczenie wielu osób, które zostały zmuszone do dopłaty środków na poczet upadłego SKOK-u wynika z faktu, że ci członkowie nie byli w pełni świadomi swoich praw i obowiązków. Kwestia zasad członkostwa jest ważna, ponieważ każda spółdzielcza kasa oszczędnościowo - kredytowa opiera na idei partycypacji oraz spółdzielczości. To spora różnica w stosunku do banków komercyjnych, które nie mają podobnej więzi ze swoim klientem.

60 firm pożyczkowych w jednym miejscu. Porównaj oferty »
W przypadku spółdzielczych kas oszczędnościowo - kredytowych, specyficzna więź z klientem zawiązuje się, gdy ta osoba chce skorzystać z oferty SKOK-u. W takim przypadku, konieczne jest wpłacenie wpisowego i zwrotnego wkładu oraz wykupienie zwrotnych udziałów. Dzięki zakupowi udziałów, klient kasy automatycznie staje się jej członkiem i udziałowcem. Prawa oraz obowiązki członków kas spółdzielczych, zostały wyszczególnione w ustawie z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz.U. 2012 poz. 855). Informacje na temat zasad członkostwa, można również znaleźć w regulaminach poszczególnych kas. Regulaminy SKOK-ów oczywiście nie mogą być sprzeczne z obowiązującymi przepisami.
Zgodnie z aktualnymi przepisami, członkowie spółdzielczej kasy oszczędnościowo - kredytowej ponoszą odpowiedzialność za straty tego podmiotu do wysokości wykupionych udziałów. Artykuł 26 ustęp 3 ustawy z 5 listopada 2009 r. wskazuje jednak, że statut kasy może przewidywać podwyższenie limitu odpowiedzialności finansowej do 200% wartości udziałów członka. Osoba stająca się członkiem kasy (mniej lub bardziej świadomie) akceptuje statut tej instytucji oraz konieczność ponoszenia zwiększonej odpowiedzialności w przypadku złej sytuacji finansowej i upadłości SKOK-u.
Po sprawdzeniu statutów przykładowych kas okazuje się, że niektóre takie instytucje korzystają z możliwości zwiększenia odpowiedzialności finansowej swoich członków. Przykładem jest największy podmiot z sektora kas spółdzielczych, czyli Kasa Stefczyka. Paragraf 59 ustęp 5 statutu tej kasy mówi, że: „odpowiedzialność członków za straty powstałe w Kasie jest równa podwójnej wysokości wpłaconych udziałów”. Na szczęście w przypadku Kasy Stefczyka wartość jednego udziału jest niewielka (tylko 1 zł). Podwyższona odpowiedzialność członków może być problemem, jeżeli dana osoba wykupiła sporo udziałów o większej jednostkowej wartości (np. 50 zł sztuka). W przypadku wspomnianego SKOK-u Wołomin, jeden udział był wart 30 zł, a członków obowiązywała zwiększona odpowiedzialność za straty (do 200% sumy udziałów).

Płać ratę kredytu niższą nawet o 30%. Porównaj oferty »

Członek TUW-u też może finansowo odpowiadać za roczną stratę …
Kwestię swojej odpowiedzialności finansowej, powinny dobrze poznać również osoby przystępujące do towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (tzw. TUW-u) jako członkowie. Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych to specyficzne instytucje, które są alternatywa dla ubezpieczeniowych spółek akcyjnych i działają na zasadzie wzajemnej ochrony. Każdy TUW może ubezpieczać również osoby niebędące jego członkami, ale polisy dla takich klientów nie powinny przekraczać 10% rocznego przypisu składki. Większość usług TUW-u jest przeznaczona dla jego członków.
Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych można w uproszczeniu określić mianem „ubezpieczeniowych spółdzielni”. Członkowie TUW-ów (podobnie jak członkowie SKOK-ów) uczestniczą w podejmowaniu decyzji na walnym zgromadzeniu. Kolejną korzyścią dla członków TUW-u, jest niższa składka ubezpieczenia (np. obowiązkowego OC lub Autocasco) w porównaniu z innymi klientami. Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych często przeznaczają swój zysk na obniżenie składek dla członków. Trzeba jednak brać pod uwagę mniej optymistyczny wariant. Statut TUW-u może obligować członków do dopłacenia składki, jeżeli wspomniana instytucja zakończyła rok ze stratą. W związku z tym, każdy potencjalny członek towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, powinien dobrze przestudiować zapisy statutu.