Dlaczego możemy pożegnać się z WIBOR-em?

Polscy kredytobiorcy zdżyli już przyzwyczaić się do tego, że każda obniżka lub podwyżka stóp procentowych NBP wpływa na stawkę referencyjną WIBOR stanowiącą podstawę oprocentowania ich kredytów. O dużym znaczeniu WIBOR-u w kontekście wysokości odsetek, dobrze wiedzą posiadacze kredytów mieszkaniowych. Oprocentowanie praktycznie wszystkich „hipotek” w PLN składa się bowiem ze wspomnianej stopy WIBOR oraz stałej marży określanej przez bank na początku okresu spłaty. Od pewnego czasu, posiadacze wszystkich kredytów z oprocentowaniem opartym o WIBOR słyszą niepokojące informacje. Krajowe media podają, że wspomniana stopa może zostać zlikwidowana i zastąpiona w umowach kredytowych przez inny wskaźnik. Taka zmiana byłaby bardzo istotna m.in. dla setek tysięcy Polaków spłacających kredyt na swoje lokum. Właśnie dlatego postanowiliśmy wyjaśnić, na czym polega „WIBOR-owe” zamieszanie.

Sposób wyznaczania WIBOR-u już wcześniej był krytykowany
Tytułem wstępu warto przypomnieć podstawowe informacje na temat stopy WIBOR. Są one kluczowe, jeżeli chodzi o zrozumienie przyczyn aktualnego zamieszania dotyczącego wspomnianej stopy. Wielu posiadaczy kredytów z oprocentowaniem opartym o WIBOR, nie wnika głębiej w zasady ustalania tej stopy oraz jej znaczenie. Warto zatem wytłumaczyć, że WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offer Rate) jest przeciętną stopą oprocentowania pożyczek, których banki mogą udzielać sobie wzajemnie. Konkretną stopę WIBOR podaje się z dodatkowym oznaczeniem (np. 3M - trzy miesiące lub 6M - sześć miesięcy). Takie oznaczenie terminu wyjaśnia o jak długich pożyczkach międzybankowych mówimy. Warto wiedzieć, że w wielu innych krajach przeciętne oprocentowanie pożyczek międzybankowych również bywa wykorzystywane jako ważny wskaźnik finansowy. Przykład stanowi czeska stopa PRIBOR, której charakterystyka jest podobna do polskiego WIBOR-u.
Krajowe banki chętnie wykorzystują WIBOR (głównie 1M, 3M i 6M) jako podstawę do ustalania oprocentowania kredytów, ponieważ ta stopa ich zdaniem odzwierciedla koszt pozyskania kapitału (potrzebnego do działalności kredytowej). W rzeczywistości banki płacą za potrzebne środki mniej odsetek niż wskazywałaby stopa WIBOR. W tym kontekście warto pamiętać, że Polacy przechowują relatywnie duże środki na kontach oszczędnościowo - rozliczeniowych (ROR-ach) z bardzo niskim albo nawet zerowym oprocentowaniem.
Sama funkcja WIBOR-u jak dotychczas nie wzbudzała dużych kontrowersji. Wątpliwości dotyczyły natomiast sposobu wyznaczania tej stopy. Warto podkreślić, że WIBOR jest ustalany w dni robocze na podstawie deklaracji największych banków. Mowa o następujących instytucjach: Bank Gospodarstwa Krajowego, BGŻ - BNP Paribas, Citi Handlowy, Millennium Bank, Bank Pekao, Santander Bank Polska, Deutsche Bank, ING Bank Śląski, mBank oraz PKO BP. Wspomniane banki podają stopę oprocentowania, po której byłyby skłonne do pożyczenia konkurentom środków na dany okres (np. kolejne 3 miesiące w przypadku stopy WIBOR 3M). Taki sposób określania (tzw. fixingu) WIBOR-u jest krytykowany pomimo, że instytucja zajmująca się obliczaniem wspomnianej stopy (obecnie GPW Benchmark S.A.) odrzuca skrajne odpowiedzi banków. Krytycy WIBOR-u argumentują na przykład, że banki uczestniczące w fixingu mogłyby bezkarnie wskazywać zawyżone stawki oprocentowania pożyczek, których i tak nie udzielą swoim konkurentom.
Sprawdź oferty kredytów hipotecznych na eBroker.pl »

Nowe unijne regulacje nie pozostawiają żadnego wyboru …
Wcześniejsze skandale związane z manipulowaniem stopami wyznaczanymi podobnie jak WIBOR (głównie stopami LIBOR) skłoniły Unię Europejską do ważnych działań. Efektem jest wprowadzenie tak zwanego rozporządzenia BMR, które określa zasady prawidłowego wyznaczania wszelkich indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych oraz umowach finansowych. Wspomniane Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/1011 dotyczy również krajowej stopy WIBOR. Problem polega na tym, że WIBOR funkcjonujący w obecnej formie, niestety nie spełnia wymogów rozporządzenia BMR. Nowe unijne regulacje wskazują bowiem, że stawki będące podstawą dla umów finansowych powinny opierać się na faktycznie zrealizowanych transakcjach (np. pożyczkach międzybankowych, które zostały rzeczywiście udzielone). Takie rozwiązanie znacząco utrudnia manipulowanie stawkami referencyjnymi przez potentatów rynku finansowego.

Płać ratę kredytu niższą nawet o 30%. Porównaj oferty »

Stopa NBP może zastąpić WIBOR w umowach kredytowych
Zgodnie z początkowym wariantem unijnych regulacji, stopa WIBOR w obecnej formie mogła funkcjonować tylko do końca 2019 r. Oznaczało to sporą presję czasową dla instytucji państwowych. O randze problemów dotyczących WIBOR-u świadczy fakt, że zajął się nimi Komitet Stabilności Finansowej. W skład tego gremium wchodzą przedstawiciele Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego, Ministerstwa Finansów oraz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Na całe szczęście, Unia Europejska niedawno zgodziła się na zastosowanie przedłużonego okresu przejściowego dla niektórych wskaźników rynku finansowego (w tym również WIBOR-u). Taka zmiana oznacza, że WIBOR w dotychczasowej formie może być wykorzystywany do końca 2021 r.
Niestety w pod koniec kwietnia 2019 r. nadal trudno wyrokować, jak skończy się sprawa związana z nowymi unijnymi regulacjami oraz stopą WIBOR. Obecnie najbardziej prawdopodobne wydają się cztery rozwiązania. W ramach pierwszego z nich, sposób wyznaczania WIBOR-u zostanie odpowiednio zmieniony i będzie bazował na danych transakcyjnych. Kłopot polega na tym, że odpowiednich danych może zabraknąć, bo krajowe banki niechętnie udzielają sobie wzajemnych pożyczek na okres dłuższy niż jeden dzień. Z kolei warunkowe opieranie WIBOR-u na deklaracjach banków (w razie braku danych) grozi złamaniem rozporządzenia BMR. Inne aktualnie rozważane opcje przewidują wyznaczanie odpowiednika WIBOR-u na podstawie decyzji Rady Polityki Pieniężnej, stopy referencyjnej NBP lub oprocentowania lokat (skorygowanego o jakiś współczynnik). Posiadacze kredytów powinni śledzić doniesienia medialne na ten temat, bo niebawem powinniśmy już wiedzieć, jaki wariant rozwiązania „WIBOR-owego” problemu został ostatecznie wybrany.

Szukasz najlepszej lokaty? Porównaj oferty »