Oprocentowanie pożyczek ulegnie zmianie?

Tylko osoby zajmujce się prawem cywilnym wiedzą, że od początku 2016 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy dotyczące odsetek ustawowych, odsetek ustawowych za opóźnienie, maksymalnych odsetek i maksymalnych odsetek za zwłokę. Mowa o odsetkach, które są naliczane jako wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy albo kara za zbyt późną spłatę zobowiązania. Mimo wprowadzenia nowych przepisów na początku stycznia 2016 roku, maksymalne oprocentowanie zobowiązań nie wzrosło i nadal wynosi 10,00% rocznie. Zmiany w warunkach kredytów będą bardziej widoczne, gdy po raz pierwszy zostanie skorygowana stopa referencyjna NBP (obecnie: 1,50%). W związku z powyższym, warto dokładnie przedstawić nowe zasady obliczania odsetek ustawowych i maksymalnych.

60 firm pożyczkowych w jednym miejscu. Porównaj oferty »

Na razie styczniowe zmiany przepisów są korzystne dla dłużników
Na wstępie warto nadmienić, że zasady określane przez kodeks cywilny dotyczą tylko oprocentowania różnych zobowiązań (m.in. kredytów i pożyczek), a nie łącznego wynagrodzenia, które bank lub firma pożyczkowa pobiera za udostępnienie środków. W przypadku kredytów i pożyczek udzielanym osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej (konsumentom), od marca 2016 r. obowiązują dodatkowe ograniczenia kosztów pozaodsetkowych. Dotyczą one również opłat za przedłużenie terminu spłaty w trakcie pierwszych 120 dni od przekazania środków.
Zobacz, jaki limit kosztów pozaodsetkowych dotyczy firm pożyczkowych i banków »

Jeżeli chodzi o zmiany przepisów dotyczących odsetek, to na razie wydają się one dość korzystne dla dłużników. W porównaniu z końcem grudnia 2015 roku, nie zmieniła się stawka maksymalnych odsetek umownych (10,00% w skali roku). Trzeba również odnotować, że spadły odsetki ustawowe oraz odsetki ustawowe za opóźnienie (z 8,00%/rok do 5,00%/rok i 7,00%/rok). Tylko zmiana dotycząca maksymalnych odsetek za opóźnienie, niekoniecznie ucieszy dłużników. Do 1 stycznia 2016 r. wysokość wspomnianych odsetek nie była limitowana przez kodeks cywilny, ale sądy często uznawały, że powinna obowiązywać stawka zwykłych odsetek maksymalnych (czyli do 10,00%/rok). Po styczniowych zmianach, maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie została konkretnie ustalona jako 200% odsetek ustawowych za opóźnienie (obecnie: 14,00% rocznie).

Płać ratę kredytu niższą nawet o 30%. Porównaj oferty »
Relacje pomiędzy „starymi” i nowymi limitami odsetek oczywiście zmienią się, gdy Rada Polityki Pieniężnej ogłosi korektę stopy referencyjnej NBP. Trzeba odnotować, że wspomniana stopa teraz bezpośrednio wpływa na wysokość odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie. Wcześniej te stawki określano na podstawie rozporządzenia, a aktualna wysokość stóp procentowych była tylko jednym z kryteriów branych pod uwagę przez Radę Ministrów. Dzięki nowemu rozwiązaniu, obrót gospodarczy jest pewniejszy i bardziej stabilny, bo zaraz po zmianie stopy referencyjnej NBP, można obliczyć nowy poziom odsetek ustawowych (zobacz poniższa tabela). Warto nadmienić, że od 1 stycznia 2016 r. obowiązują też nowe zasady ustalania oprocentowania w transakcjach dotyczących przedsiębiorców. Skutkiem tej zmiany jest ustalenie odsetek za opóźnienie naliczanych między firmami na poziomie 9,50% (stopa referencyjna NBP + 8,00 punktów procentowych).

Uwaga: do starych długów nadal stosuje się poprzednie przepisy …
Wprowadzenie zmian dotyczących oprocentowania zobowiązań, wymagało ustalenia pewnych przejściowych norm. Są one ważne dla osób posiadających dług sprzed 2016 r. W związku z tym warto wyjaśnić, że dla odsetek należnych za okres przed 1 stycznia 2016 roku, stosuje się przepisy kodeksu cywilnego w poprzednim brzmieniu. Zgodnie z zasadą „lex retro non agit” (łac. prawo nie działa wstecz), nowe regulacje (dotyczące np. kary za opóźnienie), obowiązują dla odsetek należnych za okres od 1 stycznia 2016 r.