Ile zyskamy dzięki wyższej kwocie wolnej od podatku?

Polski system podatkowy cechuje si niskim poziomem kwoty wolnej od opodatkowania. Ten problem został poruszony w trakcie kampanii wyborczej. Zwycięska partia obiecywała podwyższenie „kwoty wolnej” z 3091 zł do 8000 zł. Niedawny wyrok Trybunału Konstytucyjnego sprawił, że wzrost wspomnianej kwoty jest już nieunikniony. Na razie nie wiemy, o ile wzrośnie kwota wolna od opodatkowania. Skutki tej zmiany będą jednak mniejsze, niż oczekuje wiele osób …

Podwyżkę wynagrodzeń i emerytur będzie można odczuć w 2017 roku

Pod koniec października 2015 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że obecny poziom kwoty wolnej od podatku (3091 zł/ok. 729 euro) jest zbyt niski i nie zapewnia godziwych warunków  egzystencji dla najuboższych osób. Jeżeli porównamy polską „kwotę wolną” z wartościami obowiązującymi w krajach Zachodniej Europy, to różnica staje się bardzo widoczna (patrz poniższa tabela). Przykładowy mieszkaniec Austrii nie płaci podatków od dochodu wynoszącego mniej niż 11 000 euro. W Niemczech analogiczna wartość wynosi 8354 euro (dla singli) lub 16 708 euro (dla małżonków). 

Płać ratę kredytu niższą nawet o 30%. Porównaj oferty »

U naszych południowych sąsiadów, kwota wolna od podatku też jest wyższa. Różnice nie są jednak tak wyraźne, jak w przypadku krajów „starej unii” (patrz poniższe zestawienie). Wbrew temu, co można czasem przeczytać w Internecie, czeski próg kwoty wolnej od podatku wynosi 24 840 koron czeskich (ok. 919 euro i 3900 złotych), a nie 24 840 złotych. Na Słowacji, najbiedniejsi obywatele nie płacą podatku od kwoty 3803,33 euro (2014 r.). Ten limit jest mniejszy dla lepiej zarabiających Słowaków.

Zmiana „kwoty wolnej” zwiększy miesięczny dochód o kilka procent …

Na razie nie wiemy, jaki dokładnie będzie wzrost kwoty wolnej od podatku. Ze względu na konieczność zmiany przepisów i oszacowania skutków budżetowych, taka zmiana najprawdopodobniej zacznie obowiązywać w 2017 roku.

Wzrost kwoty wolnej od opodatkowania, będzie miał bezpośredni wpływ na miesięczny dochód netto podatników. Obecny limit (3091 zł) skutkuje obniżeniem rocznego podatku o 556,02 zł (18% x 3091 zł ≈ 556,02 zł). W ujęciu miesięcznym, „kwota wolna” pomniejsza podatek od regularnego wynagrodzenia lub emerytury o 46,34 zł. Jeżeli suma wyłączona z opodatkowania wzrosłaby do 8000 zł/rok, to w kieszeni podatnika zostałoby o 73,64 zł/m-c więcej (((8000 zł - 3091 zł) x 18%)/12) ≈ 73,64 zł). Ten wynik zakłada, że nie zmienią się inne parametry wpływające na wysokość pensji oraz emerytury (np. poziom składki zdrowotnej).   

Poniższa tabela przedstawia wpływ wyższej „kwoty wolnej” na sytuację dwóch podatników o niskich dochodach. W ramach analizy przyjęliśmy, że emerytura wynosi 1500 zł brutto (1258 zł „na rękę”), a pracownik etatowy zarabia 2500 zł brutto (1813,10 zł „na rękę”).

Wyniki naszej symulacji wskazują, że po wzroście kwoty wolnej od opodatkowania do 8000 zł rocznie, przykładowy pracownik zarobiłby o 4,06% (+73,64 zł/m-c) więcej. Emeryt otrzymałby natomiast świadczenie wyższe o 5,85% (73,64 zł). Warto zwrócić uwagę, że podwyżka „kwoty wolnej” skutkuje wzrostem dochodu wszystkich podatników o sumę, która jest niezależna od poziomu wynagrodzenia lub emerytury. W związku z tym, pozytywną zmianę swojej sytuacji finansowej, bardziej odczuwają uboższe osoby.

Po wzroście kwoty wyłączonej z opodatkowania do 13 000 zł rocznie, przykładowy emeryt otrzymałby z ZUS-u 1406,64 zł zamiast 1258,00 zł (+11,82%). W przypadku pracownika zarabiającego 2500 zł brutto, analogiczna zmiana wyniosłaby 8,20%. Wydaje się jednak, że podwyżka kwoty wolnej do 13 000 zł, na razie jest mało prawdopodobna (m.in. ze względów budżetowych).